जगभरात सतत पर्यावरणीय बदल पहावयास मिळत आहे. हेच बदल नैसर्गिक आपत्तीचे रूप धारण करीत आहे. जसे उष्णतेच्या लाटा (Heat Wave), चक्रीवादळे (Cyclones), ज्वालामुखीय उद्रेक, भूकंप, त्सुनामी, भूस्खलन (Landslide), मोठ-मोठ्या जंगलांना आगी लागणे (Forest Fire), दुष्काळ, इत्यादी... या आपत्ती नैसर्गिक जरी जाणवल्या तरी कुठे ना कुठे मानवाचे योगदान यामध्ये आहे. अगदी 'आदिम काळापासून' मानव निसर्गाचा उपभोग घेत आलायं... त्याकाळी मर्यादित गरजा अन् अमर्याद साधने होती. आत्ताच्या 'उत्तर-आधुनिक' जगाचा विचार केला तर मानवाच्या गरजा वाढल्या आणि संसाधने अपुरी पडली. यातून सुटका करण्यासाठी मानवाने विविध यंत्र-तंत्रांचा शोध लावला. हीच यंत्रे आज पर्यावरणाची राखरांगोळी करायला निघाली. यातील काही परिचित यंत्रांचा आपण रोज उपयोग करतो. जसे वाहने, घरातील AC, Refrigerator इत्यादी. यातून अनेक असदृष्य वायू बाहेर पडतात. जे वायुप्रदूषण म्हणून ओळखले जाते. हा एक आयाम. अशाच प्रकारे मानव विविध प्रकारचे प्रदूषण करतोय.  प्रश्न उपस्थित होतो, येणाऱ्या पिढीसाठी संसाधने उरतील काय..? विविध देशांनी आणि भारताने निर्मिलेल्या ...

मागील लेखात आपण ' आधुनिक प्रेमाचे चक्र ' बघितले. ज्याची थोडी-बहुत कल्पना सर्वांनाच आली असेल. या लेखात आपण या चक्राची दाहकता समजून घेऊ... काही तरुण-तरुणी तथा विवाहित स्त्री-पुरुष एकाच वेळी अनेकांशी प्रेमात गुंततात आणि गुंतवतात. ज्याला 'Double Date, Affairs' अशी प्रचलित शब्द आहेत. याला खरच 'Modern' म्हणायचं का? हा मोठा प्रश्न... पुढे या प्रकरणांमध्ये कुणाला यश तर कुणाला अपयश येत. जे त्या चक्रात यशस्वी झालेत त्यांना तीच सवय जडते. प्रेमप्रकरणात अपयशी झालं की Blackmailing, Suicide , Acid Attacks, Sexual Harrasment, Rape, Murder, Divorce, Abortion, नग्न अवस्थेतील Photos, Videos खुलेपणाने Social Media वर प्रसारित केले जातात. देशातील निम्म्यापेक्षा अधिक तरुण-तरुणी यातच भरकटलेली दिसतात. प्रेमाला धार्मिकतेचा-जातीयतेचा आयाम देखील जोडला जात आहे. नुकतेच घडलेले 'दिल्लीमधील प्रकरण' आपण ऐकून असाल. इतक्या खालच्या थराला आपण हे प्रेम घेऊन आलोय.  गरज आहे ती सतर्कतेची, नैतिकतेची, खऱ्या प्रेमाच्या संकल्पना समजून घेण्याची... माझी सर्वच समाजघटकांना कळकळीची विनंती असेल, ...

आज आपण सर्वांच्या आवडीच्या विषयावर अक्षरमांडणी करणार आहोत... 'प्रेमाच्या आधुनिक संकल्पना' हे उपशीर्षक या लेखासाठी साजेस ठरेल. माझ्या निदर्शनास आलेल्या अन् पुस्तकी जगातल्या प्रेमाची तुलना करण्याचा हा प्रयत्न. अनेक पुस्तकांत प्रेमाच्या विविध व्याख्या करण्यात आल्या आहेत. जसं, प्रेम म्हणजे निस्वार्थभाव, प्रेम म्हणजे आतुरता-ओढ, प्रेम म्हणजे शरीरसंबंध, प्रेम म्हणजे दया, प्रेम म्हणजे भावना इत्यादी इत्यादी इत्यादी... हेच प्रेम कुणी मनावर केलंय, कुणी सौंदर्यावर, कुणी शरीरावर, कुणी आठवणींवर, कुणी वस्तूंवर... प्रेम शोधायचं झालं तर ते भेटेल आई-वडिलांकडे, नात्यांमध्ये, मित्र-मैत्रिणींकडे अन् महत्वाचं म्हणजे प्रियकर-प्रेयसी मध्ये. ज्यांना आपण Boyfriend, Girlfriend अशा उपमा देतो. यांच्या प्रेमाच्या संकल्पना जरा वेगळ्याच. यांच्या प्रेमाची सुरुवात होते 'Attachment' ने. काहीतरी हेतू साध्य करण्यासाठी हे तरुण-तरुणी प्रेमाचा आधार घेतात. हेतू साध्य झाला की ते प्रेमाला पूर्णविराम देतात. ज्याला आपण 'Breakup, Detachment' म्हणतो. तिथून पुढची सुरुवात होते 'Move On' ने. ते झाल...

दिनांक 12 फेब्रुवारी 2023 रोजी सुरू केलेली ही 'मूलभूत हक्कांच्या कलमांची' मालिका आज पूर्णत्वास नेत आहे. या विश्लेषणाची सुरुवात 'कलम 14' पासून करण्यात आली होती. दिनांक 28 मे 2023 रोजी महत्त्वाची तरतूद म्हणजेच ' कलम 32 ' चे थोडक्यात विश्लेषण सादर करण्यात आले. येणाऱ्या काळात परिस्थितीला अनुसरून काही तरतुदींचे विवेचन सादर करण्यास माझी तत्परता असेल. उर्वरित कलम 33, 34 आणि 35 तसेच इतर तरतुदींचा सखोल अभ्यास करणे प्रत्येक भारतीय नागरिकाचे महत्त्वाचे कर्तव्यच ठरते. अनेकांच्या घरात हे संविधान गेलयं खर, पण ते वाचण्याचा त्यांना वेळच मिळेना... दैनंदिन जीवनातील थोडा जरी वेळ आपण संविधान वाचण्यात घालविला तर आपल्याला आपले हक्क-अधिकार कळतील. शासन कारभारात आपली काय भूमिका असावी हे समजेल. आणि निश्चितच आपली वाटचाल 'शासनकर्ती जमात' होण्याकडे असेल..! ~ सचिन विलास बोर्डे 9/1 Article 33 | Article 34 | Article 35 | Series Of Fundamental Rights NEXT 🔹 PREVIOUS